روحی که در پیکر بسیاری از ما حل ...

«بحث درباره خوارج و ماهیت کارشان برای ما و

اجتماع ما آموزنده است‏، زیرا مذهب خوارج هر

چند منقرض شده است اما روحآ نمرده است . 

 "روح خارجیگری " در پیکر بسیاری از ما حلول

کرده است .ممکن است مذهبی مرده باشد ولی  روح‏ آن مذهب در میان مردم دیگری که به حسب ظاهر پیرو آن مذهب نیستند بلکه‏ خود را مخالف آن  مذهب می‏دانند زنده باشد .آیا مثلا خدای نکرده در میان ما ، مخصوصا در میان طبقه به اصطلاح مقدس ماب ما این روح حلول نکرده است ؟ علی بعد از پیغمبر جوانی سی و سه ساله است با  یک اقلیتی کمتر از عدد انگشتان . در مقابلش پیرمردهای شصت ساله با اکثریتی انبوه و بسیار .
منطق اکثریت این بود که راه بزرگان و مشایخ اینست  و بزرگان اشتباه‏ نمی‏کنند و ما راه آنان را می‏رویم . منطق آن اقلیت این بود که آنچه‏ اشتباه نمی‏کند حقیقت است بزرگان باید خود را بر حقیقت تطبیق دهند .
از اینجا معلوم می‏شود چقدر فراوانند افرادی که

شعارشان شعار تشیع است‏ و اما روحشان روح

تشیع نیست . جنبه‏های مثبت و زیبا و هم جنبه‏های منفی و نازیبای روحیه آنها را
که در مجموع روحیه آنها را خطرناک بلکه و حشتناک کرد ذکر می‏کنیم : 
1 - روحیه‏ای مبارزه گر و فداکار داشتند و در راه عقیده و ایده خویش سرسختانه می‏کوشیدند . در تاریخ خوارج فداکاریهائی را می‏بینیم که در تاریخ‏ زندگی بشر کم نظیر است ، و این فداکاری و از خود  گذشتگی ، آنان را شجاع‏ و نیرومند پرورده بود ." در تمام فرقه‏ها معتقدتر و کوشاتر از خوارج نبود و نیز  آماده‏تر برای‏ مرگ از آنها یافت نمی‏شد . یکی از آنان  نیزه خورده بود و نیزه سخت در او کارگر افتاده بود ، به سوی قاتلش پیش می‏رفت و می‏گفت خدایا ! به‏
سوی تو می‏شتابم تا خشنود شوی " .
2-خوارج مردمی عبادت پیشه و متنسک بودند . شبها را به عبادت می‏گذراندند . بی‏میل به دنیا  و زخارف آن بودند . وقتی علی ، ابن عباس را فرستاد تا اصحاب نهروان را پند دهد ، ابن عباس  پس از بازگشتن آنها را چنین وصف‏ کرد : 
دوازده هزار نفر که از کثرت عبادت پیشانیهایشان پینه بسته‏ است . دستها را از بس روی زمینهای خشک و سوزان زمین گذاشته‏اند و در مقابل حق به خاک افتاده‏اند همچون پاهای شتر سفت شده است. پیراهنهای‏ کهنه و مندرسی به تن کرده‏اند اما مردمی مصمم و قاطع .

 از  جاذبه و دافعه علی علیه‏السلام
نوشته ی متفکر شهید استاد مرتضی مطهری